ΘΕΜΑ: Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ (ΣΥΝΗΘΩΣ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ) ΜΕ ΤΟ ΑΝΗΛΙΚΟ ΤΕΚΝΟ TOY ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΙΟΥ
Το Δεκέμβριο του έτους 2019 στην περιοχή Γιουχάν της Κίνας ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά ένας νέος ιός ονόματι πλέον COVID-19. Έκτοτε, έως σήμερα έχει διασπαρεί σε περισσότερες από 60 χώρες σε όλο τον κόσμο. Μια από αυτές τις χώρες είναι και η Ελλάδα. Η μετάδοση θεωρείται ότι γίνεται κυρίως μέσω του αναπνευστικού με σταγονίδια από το φτέρνισμα, το βήχα ή την εκπνοή. Περαιτέρω, ένα περιστατικό θεωρείται περισσότερο μεταδοτικό όταν εμφανίζει συμπτώματα, αλλά θα μπορούσε να είναι μεταδοτικό και στην ασυμπτωματική φάση, δηλαδή όταν δεν έχει εμφανίσει τα συμπτώματα. Ο χρόνος από την έκθεση έως την έναρξη των συμπτωμάτων κυμαίνεται από 2 έως 14 ημέρες (σπανίως και περισσότερο), αλλά μπορεί να είναι μεταδοτική κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και μετά την αποκατάσταση. Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν τον πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, αρθραλγίες, μυαλγίες, καταβολή και δυσκολία στην αναπνοή. Εντούτοις, τα άτομα που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου (π.χ. ηλικιωμένοι, καρδιοπαθείς, άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθειες ή πνευμονοπάθειες) είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές από τη νόσο. Όσοι έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι ευπαθείς ομάδες, υπάρχει πιθανότητα ο κοροναϊός να προκαλέσει λοίμωξη του κάτω αναπνευστικού, πνευμονία ή βρογχίτιδα και να χρειαστούν νοσηλεία ή ακόμα και διασωλήνωση στη ΜΕΘ.
Στις 11 Μαρτίου του έτους 2020, ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Άντανομ Γκεμπρεγέσους ανακοίνωσε πως ο κοροναϊός είναι πλέον πανδημία. Η κυβέρνηση στην Ελλάδα με διάφορα άμεσα μέτρα ανακοίνωσε την αναστολή λειτουργίας, σχεδόν, όλων των δράσεων της Χώρας (σχολεία, δικαστήρια, θέατρα, εκδηλώσεις, γυμναστήρια κ.λ.π). Την ίδια ημέρα, Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, ανακοίνωσε οδηγίες για την παραμονή παιδιών και εφήβων στο σπίτι για την πρόληψη της διασποράς του νέου κοροναϊού SARS–CoV-2. Ιδιαίτερα, αναφέρει την αποφυγή επαφής με άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες (π.χ ηλικιωμένοι). Δηλαδή αποτελεί μείζων ζήτημα για την Χώρα μας η πρόληψη και διασπορά του νέου κορωνοϊού, με οποιοδήποτε κόστος με έμφαση στην αξία του ανθρώπου και της ανθρώπινης ζωής.
Περαιτέρω, στις 12 Μαρτίου του έτους 2020, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου ζήτησε την παρέμβαση των εισαγγελέων της χώρας και την εφαρμογή του άρθρου 285 του Ποινικού Κώδικα, δηλαδή εξαιρετικά αυξημένες ποινικές κυρώσεις εναντίον όσων παραβιάζουν τα μέτρα που νομίμως έχουν διαταχθεί για ν’ αποτραπεί η διάδοση της νόσου, προσβάλλοντας, με τη συμπεριφορά τους, θεμελιώδη προστατευόμενα έννομα αγαθά (ζωής, σωματικής υγείας κ.λπ.) ή θέτοντας αυτά σε κίνδυνο. Συγκεκριμένα το άρθρο 285 του Ποινικού Κώδικα προβλέπει ότι : Όποιος παραβιάζει τα μέτρα που έχει διατάξει ο νόμος ή η αρμόδια αρχή για να αποτραπεί η διάδοση μιας μεταδοτικής ασθένειας τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή αν από την πράξη του μπορεί να προκύψει κίνδυνος μετάδοσης της ασθένειας σε αόριστο αριθμό ανθρώπων. Αν η παραβίαση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο άλλου επιβάλλεται κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι υπάρχουν προβλέψεις και κυρώσεις του νόμου αναφορικά με την παραβίαση των μέτρων για την πρόληψη ασθενειών καθώς και ότι είναι ιδιαίτερα δυσχερές το αποδεικτικό σκέλος στον συγκεκριμένο ποινικό κανόνα.
Τα πρόσφατα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων έχουν δημιουργήσει σημαντική προβληματική στην επικοινωνία του μη ασκούντος την επιμέλεια γονέα (που συνήθως είναι ο πατέρας) άλλοτε για λόγους ουσίας και άλλοτε προσχηματικά. Παρατηρείτε δηλαδή μια κατακόρυφη αύξηση παραβίασης των αποφάσεων επικοινωνίας από τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα (συνήθως την μητέρα) προς τον ασκούντα την επικοινωνία έτερο γονέα (συνήθως τον πατέρα). Το συνηθέστερο επιχείρημα για την παρεμπόδιση αυτή είναι η επικινδυνότητα της μετακίνησης των ανηλίκων τέκνων λόγω της πανδημίας ιδίως όταν υπάρχουν ευπαθή άτομα στο στενό οικογενειακό κύκλο. Παρότι καταρχήν ένα τέτοιο επιχείρημα φαίνεται να έχει λογική βάση θα πρέπει, εφόσον ισχύουν τα κάτωθι, να μην παρεμποδίζεται η επικοινωνία δυνάμει των δικαστικών αποφάσεων (που σε κάθε περίπτωση θυμίζουμε, εκτελούνται κανονικά και δεν έχουν ανασταλεί – δηλαδή ισχύουν ως έχουν.)
Α) Το τέκνο κατά την περίοδο της επικοινωνίας του με τον πατέρα του θα πρέπει να παραμένει στην πατρική οικία.
Β) Οι όποιες μετακινήσεις, όπως περίπατος στην γειτονία, μετά από την σχετική άδεια και τηρώντας απαρέγκλιτα όλα τα μέτρα ασφαλείας δεν θα διαφέρουν από όποιες μετακινήσεις / δραστηριότητες θα πραγματοποιούσε το τέκνο στη μόνιμη κατοικία του με την μητέρα του.
Γ) Εφόσον τόσο ο πατέρας όσο και η μητέρα περιορισμένα μετακινούνται λαμβάνοντας όλα τα προστατευτικά μέτρα υπάρχει σύμμετρος κίνδυνος έκθεσης στον ιό και συνεπώς κανένας λόγος για μη επικοινωνία του τέκνου με τον μη ασκούντα την επιμέλεια του γονέα (συνήθως τον πατέρα του).
Δ) Σε περίπτωση που ένας εκ των γονέων εργάζεται κατά την περίοδο της πανδημίας θα πρέπει το ανήλικο τέκνο να περνά όσο περισσότερο χρόνο γίνεται με τον έτερο γονέα που δεν εργάζεται σε συνεννόηση με τον ασκούντα την επιμέλεια γονέα. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προτιμάται η διαμονή του τέκνου με τον παππού ή την γιαγιά εις βάρος της επικοινωνίας με τον πατέρα, ιδίως όταν αυτός δεν εργάζεται. Σε καθε περίπτωση υπάρχει σαφής οδηγία του κράτους για την προστασία των ευπαθών ομάδων οπότε και η φύλαξη των ανηλικων από τους τελευταιους θα πρέπει να αποφεύγεται. Οι όποιες προτάσεις για προσωρινή τροποποίηση των όρων της επικοινωνίας θα πρέπει να αποστέλλονται ηλεκτρονικά προς τον έτερο γονέα προς αποδοχή και αποφυγή ασαφειών και περαιτέρω προστριβών.
Ε) Εφόσον ένας εκ των γονέων ανήκει σε ευπαθή ομάδα λόγω υποκείμενου νοσήματος θα πρέπει κατόπιν συνεννόησης των γονέων το τέκνο να διαμείνει προσωρινά με τον γονέα που δεν ανήκει σε ευπαθή ομάδα προκειμένου να προστατευθεί ο έτερος και ευάλωτος γονέας. Σημαντικό επιχείρημα προς τούτη την προσωρινή τροποποίηση αποτελεί και η ασυμπτωματική φάση που συναντάται συχνά στους ανηλίκους φορείς του συγκεκριμένου ιού. Και εδώ η πρόταση για την προσωρινή αυτή τροποποίηση θα πρέπει να αποστέλλεται ηλεκτρονικά στον έτερο γονέα για αποδοχή.
Ζ) Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να ενθαρρύνεται η επικοινωνία με τα τέκνα επικουρικά και μέσω των ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας όπως Skype, Viber κ.τ.λ. προκειμένου να μην ανακόπτεται η επικοινωνία του τέκνου με αμφότερους τους γονείς. ος γονέας ιδίως λόγω και της αυ=μον παρτακ
Καθώς οι εξαιρετικές συνθήκες που βιώνουμε είναι πρωτόγνωρες δεν υπάρχει ειδική πρόβλεψη στις δικαστικές αποφάσεις ή κάποια ρήτρα στις ήδη υπάρχουσες συμφωνίες. Είναι δε σημαντικό να τονιστεί ότι η επικοινωνία του γονέα με το ανήλικο τέκνο του δεν περιλαμβάνεται στις απαγορευμένες μετακινήσεις ούτε και έχει ανασταλεί με οποιοδήποτε τρόπο η εκτέλεση των υφιστάμενων δικαστικών αποφάσεων.
Συμπερασματικά δηλαδή οι αποφάσεις σχετικά με την επικοινωνία με τα ανήλικα τέκνα πρέπει να εφαρμόζονται κανονικά. Οι όποιες τροποποιήσεις με βάση τα προλεχθέντα θα πρέπει να αποφασίζονται από κοινού από τους γονείς με κύριο γνώμονα το συμφέρον του τέκνου και την προστασία τόσο αυτού (του τέκνου), όσο και του κοινωνικού συνόλου.
Καλό είναι τέλος να αναφερθεί ότι στην παρούσα συγκυρία και σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις (που θα κριθούν από τον Πρόεδρο Υπηρεσίας) μπορεί να συζητηθεί προσωρινή διαταγή σε επίπεδο ασφαλιστικών μέτρων χωρίς κοινοποίηση στην άλλη πλευρά προκειμένου να ρυθμιστεί ένα εξαιρετικά επείγον ζήτημα.
Καλό θα ήταν στην παρούσα συγκυρία να επικρατήσει η λογική και η γονείς παρότι χωρισμένοι παραμερίζοντας εγωισμούς και μικρότητες να επιδιώξουν, αποφασίσουν και επιτύχουν (έστω και με άτυπες προσωρινές τροποποιήσεις) μια λειτουργική και εύρυθμη επικοινωνία με το μικρότερο δυνατό κίνδυνο έκθεσης όλων αλλά και δίχως καταχρηστικές πρακτικές.