ΘΕΜΑ: ΣΥΝΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Μέχρι σήμερα δεδομένου ότι η ανάθεση της αποκλειστικής άσκησης της επιμέλειας ανατίθεντο στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων σε έναν μόνο από τους γονείς (συνήθως την μητέρα) η έννοια της συμμέτοχης του έτερου γονέα (συνήθως του πατέρα) στην διατροφή του ανηλίκου ήταν ξεκάθαρη.
Από τις διατάξεις των άρθρων 1485,1486,1489 και 1493 του ΑΚ προκύπτει, ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση τους, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους.
Aντίστοιχη κοινή υποχρέωση διατροφής του χωρίς γάμο γεννηθέντος τέκνου τους έχουν, υπό τους αυτούς όρους, η μητέρα του και ο εκουσίως ή δικαστικώς αναγνωρισθείς ως φυσικός του πατέρας (ΑΠ 837/2009 ΝΟΜΟΣ).
Σε όλες τις ως άνω περιπτώσεις το μέτρο της διατροφής προσδιορίζεται με βάση τις ανάγκες του τέκνου, όπως αυτές προκύπτουν από τις συνθήκες της ζωής του και περιλαμβάνει όλα όσα είναι αναγκαία για τη συντήρηση του έξοδα και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή, καθώς και την επαγγελματική και την εν γένει εκπαίδευση του (ΑΠ 416/2007 ΝΟΜΟΣ, ΑΠ 1681/2005 ΕλλΔνη 2006,461), προκαταβάλλεται δε σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο (ΕφΛαρ 946/2005 ΤΝΠ ΔΣΑ, Εφθεσ 2518/1995 ό.π., ΕφΑΘ 2176/1989 ΕλλΔνη 33,179).
Τι συμβαίνει όμως με το ζήτημα της διατροφής στην περίπτωση του χρονικού επιμερισμού της επιμέλειας δηλαδή σε καθεστώς συνεπιμέλειας;
Στην περίπτωση αυτή έχει υποστηριχθεί ότι o κάθε γονέας θα πρέπει να καταβάλλει τις αναλογούσες στο χρόνο άσκησης εκ μέρους του, της επιμέλειας, δαπάνες. Θα καλύπτει δηλαδή τα έξοδα του ανηλίκου για το χρονικό διάστημα που διαμένει μαζί του. Ένας τέτοιος ισχυρισμός όμως δεν είναι πρακτικά εφαρμόσιμος δεδομένου ότι με αυτό το τρόπο δεν θα καλύπτεται το μέρος των παγίων δαπανών των τέκνων που αναλογεί στον εκάστοτε γονέα όταν ασκεί την επιμέλεια ο άλλος (γονέας). Επιπλέον εάν τα βιοτικά επίπεδα και τα εισοδήματα των γονέων είναι διαφορετικά τα τέκνα θα διαβιώνουν υπό διαφορετικές οικονομικές συνθήκες και επίπεδο δαπανών κατά την άσκηση της επιμέλειας από τον κάθε γονέα. Κάτι τέτοιο επίσης δεν εξυπηρετεί το συμφέρον των τέκνων για μια υγιή και ισορροπημένη ανατροφή και δεν μπορεί να γίνει δεκτός.
Υποστηρίζεται από καθηγητές του Οικογενειακού Δικαίου (Παναγιώτης Δ. Νικολόπουλος, Εφαρμογές Αστικού Δικαίου & Πολιτικής Δικονομίας, 2018 σελ. 690-691 και Ζητήματα του Δικαίου της Διατροφής 5ο Συνέδριο Οικογενειακού Δικαίου σελ. 82-83) ότι η ορθή λύση στην περίπτωση της χρονικής κατανομής της επιμέλειας μεταξύ των γονέων θα εξευρεθεί με τον υπολογισμό της αναλογίας τους στο σύνολο των μηνιαίων δαπανών των τέκνων, την αφαίρεση του ποσού που καλύπτει απευθείας ο κάθε γονέας όταν ασκεί την γονική μέριμνα και τέλος την επιδίκαση υπέρ του γονέα με τις ασθενέστερες οικονομικές δυνάμεις και σε βάρος του άλλου γονέα της διαφοράς μεταξύ των ποσών που καταβάλει και των ποσών που του αναλογούν να καταβάλει.
Παράδειγμα: Έστω ότι τα μηνιαία έξοδα των τέκνων ανέρχονται σε 3000,00€ και η αναλογία των δυνάμεων των γονέων είναι 2000,00 € για τον πατέρα και 1000 € για την μητέρα. (Αναλογία 2 προς 1 ). Σε αυτή την περίπτωση τα έξοδα του δεκαπενθημέρου είναι 1500,00 €. Όταν ασκεί την γονική μέριμνα ο πατέρας θα πρέπει η μητέρα να του καταβάλει 500,00€. Όταν ασκεί την γονική μέριμνα η μητέρα θα πρέπει ο πατέρας να της καταβάλει 1000,00€. Επειδή η ως άνω λύση δεν είναι πρακτική θα πρέπει στην ως άνω περίπτωση να ορισθεί πάγια μηνιαία καταβολή της διαφοράς των 500,00€ από τον πατέρα στην μητέρα ανεξάρτητα με ποιον γονέα διαμένουν τα τέκνα και ποιος εκ των δύο ασκεί την γονική μέριμνα. Αναλυτικότερα: Από τις 3000€ που χρειάζεται το τέκνο μηνιαίως και με βάση την αναλογία δυνάμεων των γονέων (2 προς 1 εις βάρος του πατέρα) ο πατέρας πρέπει να εισφέρει τα 2000€ και η μητέρα τα 1000€. Λόγω του χρονικού επιμερισμού της επιμέλειας ανα δεκαπενθήμερο ο πατέρας πρέπει να καταβάλλει τα 1000€ και η μητέρα τα 500€. Προκειμένου να μην έχουμε δυο καταβολές το μήνα ήτοι να δίνει ο πατέρας στην μητέρα τα 1000€ όταν ασκεί εκείνη την επιμέλεια και αντίστοιχα η μητέρα 500 € στον πατέρα όταν ασκεί αυτός την επιμέλεια, προκρίνεται ως καλύτερη λύση η πάγια μηνιαία καταβολή από τον πατέρα της διαφοράς των 500€.
Ο ισχυρότερος δηλαδή οικονομικά γονέας θα καταβάλει μηνιαίως προς τον ασθενέστερο την διαφορά σε χρήμα που στο παράδειγμα μας είναι 500,00€.
Αν υποθέσουμε όμως ότι με βάση το ως άνω παράδειγμα αμφότεροι οι γονείς έχουν την ίδια οικονομική δύναμη δηλαδή αμφότεροι έχουν μισθό 1000€ (Αναλογία 1 προς 1) τότε κανένας δεν υποχρεούται να καταβάλει στον άλλο και συνεπώς στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει πάγια μηνιαία καταβολή διότι δεν υπάρχει οικονομικά ισχυρότερος γονέας.
Σε πρόσφατη απόφαση του Μ.Π.Α. το Δικαστήριο κατένειμε την γονική μέριμνα μεταξύ των γονέων ανά δεκαπενθήμερο και υποχρέωσε τον πατέρα να καταβάλλει στην μητέρα κάθε μήνα για διατροφή του καθενός από τα δύο τέκνα το ποσό των 1000,00 €. ( Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών 5652/2018/ Ισοκράτης)
Προς την κατεύθυνση αυτή φαίνεται να κινείται και η Γερμανική Νομολογία.
Παρατηρούμε λοιπόν από τα ως άνω ότι μέχρι σήμερα και παρότι οι αποφάσεις χρονικού επιμερισμού της επιμέλειας ήταν ελάχιστες τα Δικαστήρια και οι καθηγητές του Οικογενειακού έχουν προσπαθήσει και δώσει λύσεις αναφορικά με τον τρόπο καταβολής της διατροφής.
Η ως άνω προτεινόμενη λύση σε καθεστώς συνεπιμέλειας ή χρονικού επιμερισμού αυτής φαίνεται να είναι η βέλτιστη και η δικαιότερη.
